Konkordato, ödenmeyen çekler veya karşılıksız çekler, konkordato projesi hazırlanırken ileri vadeli çeklerin tamamının rapora yazılıp mahkemeye bildirilmesi ve dava kapsamında yeniden yapılandırılarak bir plan dahilinde ödenmesi durumunda hapis cezası ile karşı karşıya kalınmaması durumunu ifade eder.
Bu yazımızda konkordato davasının cezalar ve üzerindeki etkileri neler kısaca açıklamaya çalışacağız. Çek Kanunu’nun 5’inci maddesinin birinci fıkrasına göre; üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanuni ibraz süresi içinde ibrazında, çekle ilgili olarak “karşılıksızdır” işlemi yapılmasına sebebiyet veren kişi hakkında, hamilin şikâyeti üzerine, her bir çekle ilgili olarak, bin beş yüz güne kadar adli para cezasına hükmolunur.
Ancak, hükmedilecek adli para cezası; çek bedelinin karşılıksız kalan miktarı, (…) az olamaz. Mahkeme; çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağına; bu yasağın bulunması hâlinde, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının devamına hükmeder… denmektedir.
Karşılıksız Çek Suçunun Oluşması şartları
Konkordato ve karşılıksız çekler üzerinde etkileri nedir ? karşılıksız çek aşağıdaki gibi oluşur.
-Çekin vadesi gelmiş olmalıdır.
-Çek süresi içerisinde ibraz edilmiş olmalı.
-Çekin arkasına karşılıksızdır olduğu şerhi ilgili banka tarafından işlenmelidir.
İcra İflas Kanuna göre karşılıksız çeklerin durumu
Çek Kanuna (Çek K. m.5/1) göre; bu suçtan dolayı açılan davalar icra mahkemesinde görülür. İ.İ.Kanunu’nun 347, 349, 350, 351, 352 ve 353’üncü maddelerinde düzenlenen yargılama usulüne ilişkin hükümler uygulanır.
İcra ve İflâs Kanunu’nun 347’inci maddesine göre hareket etmek gerekir. Söz konusu düzenleme şu şekildedir; “… fiillerden dolayı şikâyet hakkı, fiilin öğrenildiği tarihten itibaren üç ay ve her halde fiilin işlendiği tarihten itibaren bir yıl geçmekle düşer.” denmektedir. Dolayısıyla “karşılıksızdır” işlemi yapılmasına sebebiyet verme suçu bakımından da şikâyet hakkı, fiilin öğrenilmesinden itibaren üç ay ve her halükarda da fiilin işlenme tarihinden itibaren bir yıl içinde kullanılmalıdır.
Konkordatonun özel olarak çekten kaynaklı borçlara etkisinin ne olacağına ya da karşılıksız çek keşide etmekten dolayı ortaya çıkacak cezaî sorumluluğu kaldırdığına dair bir düzenlemeye herhangi bir kanunda yer verilmiştir değildir. Bu bağlamda bu tür özel bir düzenleme İcra ve İflâs Kanunu’nda yapılmadığı gibi Çek Kanunu’nda da bulunmamaktadır.
İcra ve İflâs Kanunu kapsamında usulüne uygun bir konkordato başvurusu yapıldıktan sonra (İİK m. 285-286) mahkeme, derhal geçici mühlet kararı verir.
Geçici mühlet kararlarında alınan tedbirler kapsamında “ ….davacı borçlunun, geçici mühlet kararının ilanından sonra ibraz edilen çeklerine; 5941 sayılı Çek Kanunun 5. maddesi gereğince, üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanuni ibraz süresi içinde ibrazında “Karşılıksızdır” şerhi yazılmasının ihtiyati tedbiren önlenmesine, ibraz edilen ve karşılığı bulunmayan çeklere “Konkordato tedbiri” şerhinin yazılması” ilgili bankalara Ticaret Mahkemesinin vermiş olduğu tedbir kararı gönderilmektedir.
Ödenmeyen Çekler ve Konkordato Nedir?
KONKORDATO ve KARŞILIKSIZ ÇEKLER ?
Konkordato projesi hazırlanırken borç stoku içerisine eklenip çeklerin listeleri gerekmektedir. Çekler listelenip mahkemeye müracaat aşamasında bildirilmeli önem arz etmektedir. Genellikle çekler liste yapılıp Konkordato Projesinin içeriğine ve ekinde bildirilmektedir.
Karşılıksız Çeklere Nasıl Önlem Alabiliriz?
Dolayısı ile ileride ödenemeyecek olan çeklerin bir ödeme planı dahili gerekmektedir. Çeklerin konkordato projesine yansıtılıp mahkeme onayı ile ödenmesidir. Konkordato davası sonunda proje tasdik olabilecektir.
Karşılıksız çekleri Konkordato ile güvenceye almak nasıl olur ?
Ticaret Mahkemesince onaylanan konkordato projesine davacının uygun hareket edip etmediğinin denetlenmesi amacı ile Kayyım atanmaktadır. Atanan kayyım onaylanan projede belirtilen ödeme planına uyulup uyulmadığını denetler. Kayyım davacı şirket veya şirketlerin uyup uymadığı, ödeme yapıp yapmadığını denetleyip mahkeme raporlar.
Yargı Kararlarına göre Karşılıksız Çekler;
Konkordato ve karşılıksız çekler üzerinde etkileri. Yargıtay 19. Ceza Dairesi, 2019/23974 E. 2019/9339 K. sayılı kararı ile konu hakkındaki hukuki tartışmalara açıklık getirmeye çalışmıştır. Bu karara göre karşılıksız çek suçu ile ilgili mevcut konkordato davasının eldeki dava yönünden bekletici mesele yapılması gerektiğidir. Konkordato davasının sonucuna göre yani projenin tasdik edilip edilmeyeceği veya konkordato davasının herhangi bir sebeple reddi gibi durumlarda suçun oluşup oluşmadığı farklılık gösterecektir.
Yargıtay 19. Ceza Dairesi, 2019/23974 E. 2019/9339 K. sayılı kararında; “…Konkordatonun tasdiki kararıyla birlikte kesinleşen konkordato anlaşmasına göre hüküm ve sonuçları yeniden belirlenen suça konu çekin, ibraz tarihinden sonra suçun konusunu oluşturan zorunlu unsurları sahip bir çek olmaktan çıkması, dolayısıyla tüzel kişi yetkilisi olan sanıkların cezai sorumluluğundan söz edilemeyeceği” ifadelerinin geçtiği,
KONKORDATO ve KARŞILIKSIZ ÇEKLER ?
Yine Yargıtay 19. Ceza Dairesi, 2019/23974 E. 2019/9339 K. sayılı kararında; “…konkordato davası devam etmekte iken tacir sanığın kendi adına bastırılan çeki keşide ettiği, suça konu çek üzerinde karşılıksızdır işlemi yapıldığı, süresinde yapılan şikâyet üzerine İcra Ceza Mahkemesince; sanık hakkında devam eden konkordato süreci olduğu gözetilmeksizin suçun sabit olduğu gerekçesiyle sanığın mahkumiyetine karar verildiği.” Fakat verilen kararın Kahramanmaraş İcra Ceza Mahkemesinin 18/04/2019 tarihli ve 2018/1254 esas, 2019/687 karar sayılı kararının 5271 sayılı CMK’nin 309/4-a maddesi gereği BOZULMASINA kararı verildiği görülmektedir.
Konkordato süreci sonunda ödeme planında öngörüldüğü şekliyle borç ifa edildiğinde ise muhakeme şartı yine gerçekleşmiş olacaktır.
Konkordato süreci sonunda onaylanan projede belirtilen hususlara uyulmadığı kayyım raporları ile mahkemeye bildirildiğinde Mahkemece veya alacaklı taraflarca talebi durumunda konkordato projesinin reddine kararı verilebilecektir.
Düzenlenen çeklerin vadelerinin konkordato geçici mühlet tarihinden önce olması ve ödenmemesi durumunda karşılıksız çek şikayet konusu olacaktır. Yine bu durum konkordato talebi ret edilen durumlarda da geçerlidir. Tabi burada şikayet sürelerini de göz önünde bulundurmak gerekmektedir.
Sonuç olarak;
Tasdik edilen konkordato projesindeki ödeme planı gerçekleştiğinde çek ile ilgili bir ceza alınmasının mümkün olamayacaktır.
Fakat tasdik edilen projesinin belirlenen çerçevede ödemelerin yapılmaması durumunda konkordato davasının reddine kararı verilebilecektir. Dolayısı ile ödenemeyen çekler için ceza davası ile karşı karşıya kalınabileceği hususlarını açıklamaya çalıştık.
Gelecekte çek ödeyememe riskiniz için konkordato davası açıp konkordato ilan etmek istiyorsanız.
Veya konkordato ilan eden firmadan alacağınız var ise tarafımızla irtibata geçebilirsiniz
Tarafımızdan konkordato danışmanlığı için profesyonel hizmet alabilirsiniz.
Konkordato alındığı tarihten önce düzenlenen çeklerin karşılıksız çıkması durumunda proje dahilinde ödendiğinde şikayet düşecektir. Fakat konkordato davasının reddedildiği hallerde ise karşılıksız çek şikâyetinin devam etmesi gerekmektedir. Konkordato davasının kabulü, konkordato projesinin tasdiki veya reddi hususları çek şikayeti üzerindeki etkisi önemlidir.
